Ik heb heel lang gedacht dat een dromedaris en een kameel hetzelfde dier zijn. De dromedaris was in mijn wereld het mannetje, want die heeft maar 1 bult. De kameel was het vrouwtje, want – je raadt het al – die heeft er 2. Het klonk in mijn hoofd zo logisch! En nu zal je denken: “Schattig hoe die kinderhoofdjes werken”. Maar ik ontdekte pas dat het anders was tijdens een gesprek over de afbeelding op een pakje Camel-sigaretten. Toen ik 18 was. Moet ik met enig schaamrood op mijn kaken bekennen.
Al besef ik me dat er geen enkele reden is om me ervoor te schamen. Dingen zijn zoals ze zijn. Tot je op het tegendeel gewezen wordt. En je dan bereid bent je beeld, idee of standpunt bij te stellen. Na soms grondig onderzoek. Zoals in dit geval. Want ik wil heus mijn werkelijkheid wel bijstellen. Alleen niet zomaar natuurlijk. Zeker niet als het over kamelen gaat. Serieuze zaak.
Maar als er geen noodzaak is om je inzichten te veranderen? Omdat dat wat je weet gewoon tot het gewenste resultaat leidt, als de algemene mening is dat wat er gebeurt heus normaal is of omdat je dat wat niet werkt gewoon niet doet: waarom zou je dan anders naar dingen kijken? Gelukkig is ons hoofd niet de hele dag bezig met bedenken of alles wat we zeker denken te weten misschien ook anders gezien kan worden. Je zou toch nergens meer aan toekomen.
Maar zonder dat je weet dat er andere manieren zijn om naar dingen te kijken, kun je er zeker niet anders naar gaan kijken.
Soms blijkt bijvoorbeeld dat wat je altijd deed in een andere situatie niet het gewenste effect te hebben. Of je doet iets op een bepaalde manier, gewoon omdat je het zo hebt geleerd. Maar ergens leidt het niet tot wat je voor ogen hebt. Wat als je vastloopt met de bekende werkwijze? Dan is het fijn om niet alleen maar je bestaande zienswijze te hebben, maar om ook wat alternatieve informatie achter de hand te hebben.
En je hoeft gelukkig echt niet alles zelf uit te vinden. Je kunt gewoon een keer naar iemand luisteren die een andere visie heeft dan jij. Nou ja, luisteren hoeft niet direct. Hoor het om te beginnen gewoon eens aan. Want ik vind het serieus niet altijd makkelijk om naar iemand te luisteren die de wereld anders ziet. Want als die ander gelijk heeft, zag ik het blijkbaar toch een beetje verkeerd. Of in het geval van de kamelen dus gewoon totaal verkeerd.
En heel eerlijk: ik wil het niet verkeerd zien. Zeker niet als het over mijn paard gaat. Dat ik een kameel voor een dromedaris aanzag kon ik wel verkroppen. Maar als iemand zich kritisch uit over mijn omgang met mijn paard? Dan wordt het best lastig. Aan de reacties van andere paardenmensen meen ik af te leiden dat ik hierin niet de enige ben. Want een onschuldige opmerking over wat ik denk te zien wordt me niet altijd in dank afgenomen. Zelfs niet als er om mijn mening gevraagd wordt. En zeker niet als mijn idee afwijkt van de algemene opinie. Wat ik helemaal begrijp. Want ik houd me ook bij voorkeur vast aan mijn (paarden)werkelijkheid. Ik schiet vanuit mijn eerste reflex graag in de verdediging.
Desalniettemin probeer ik mijn vakjes met informatie over paardentraining goed gevuld te houden. Met regelmaat onderzoek ik bijvoorbeeld verschillende trainingsmethodes, zodat ik inzichten van anderen hoor of zie. En dan bij voorkeur niet alleen de standaard methodes, maar juist de kleinere ‘stromingen’. Want het is niet altijd de algemeen aanvaarde norm die het bij het juiste eind heeft. Einstein werd immers ook niet gelijk als een genie geroemd om zijn nieuwe ideeën. Soms al snel, soms na wat verdieping, stop ik dat wat ik heb vernomen in het vakje relevant of irrelevant. Als dat wat ik heb gehoord relevant lijkt, kan het dus zomaar zijn dat een stukje van mijn trainingstechniek of de uitleg over wat ik doe anders wordt. Dat mijn perspectief op wat ik doe verandert.
Want zonder dat je weet dat er andere manieren zijn om naar dingen te kijken, kun je er zeker niet anders naar gaan kijken.
Maar niks is definitief: wat ooit (met nadruk) irrelevant leek kan later zeer relevant worden. Maar relevant kan ook zeker in irrelevant terecht komen. Er is ook nog informatie die het vakje irrelevant niet eens haalt. Dat wat met je gedeeld wordt zie je eigenlijk niet eens als informatie. Dat gaat gewoon zonder pardon in het vakje ‘no-way-dat-ik-het-ooit-zo-ga-zien’. Wat een onzin. Om er dan wat later achter te komen dat je werkt met die non-informatie uit je ‘no-way’-vakje en dat het ook nog eens de oplossing biedt voor iets waar je al langer tegenaan liep.
Ons brein houdt wel van een grapje volgens mij.
Ondanks dat mijn Camel-inzicht totaal onbelangrijk is in mijn dagelijkse leven, heeft deze ontdekking het beeld over mijn werkelijkheid wel voor altijd veranderd. Ik had die werkelijkheid tot die tijd toch altijd als logische waarheid aangenomen. Maar toen bleek mijn werkelijkheid dus niet zo waar te zijn.
Omdat een werkelijke waarheid dus in mijn huidige werkelijkheid niet bestaat, houd ik me er maar aan vast dat het enige dat ik zeker weet is dat ik zeker weet dat ik het nooit zeker weet. Want het is toch fijn om enige houvast te hebben in het leven.